در دبستان دخترانة فرهنگيان رهبري زنجان

يكشنبه 31/1/82 ساعت 8:45 دقيقة صبح به اتفاق آقاي قائمي كارشناس مسئول سنجش و ارزشيابي تحصيلي آموزش و پرورش استان به مدرسه رفته و وارد دفتر شديم. پس از احوالپرسي با خانم كاظمي‌پور مدير محترم مدرسه، اولين چيزي كه در دفتر جلب توجـّه مرا كرد مانيتور روشن رايانة‌ مدرسه بود كه صفحه‌اي از وبلاگ طرح را نشان مي‌داد! در هيچكدام از چهار مدرسة بازديد شدة قبلي شاهد چنين صحنه‌اي نبودم. از خانم كاظمي‌‌پور تشكر كردم ايشان گفتند كه شب عيد اين رايانه به مبلغ 000/540 تومان با تجهيزات كامل خريداري كرده‌اند و چند روزي است كه راه‌اندازي شده است.
معلمان محترم هم به دفتر آمدند و هر دو را با كوله‌باري از تجربه يافتم گفتگوي 5/1 ساعتة ما ضبط شد و در اين مدرسه نيز يك نوبت كارنامة‌توصيفي داده بودند، چك ليست‌ها تكميل شده بود، دفتر ثبت گزارش يكي از كلاسها مشاهده شد. معلمان از حجم زياد كار ارزشيابي توصيفي صحبت كردند و از لزوم ارتباط بيشتر آن با محتواي درسي دو پيشنهاد مشخص و جديد در اين جلسه مطرح شد كه عبارتند از:
1- به جاي چهار نوبت صدور كارنامة توصيفي در سال، اين كار در دو نوبت انجام گيرد.تا معلمان با حوصله و وقت بيشتري امكان ارزشيابي را داشته باشند.
2- براي كارنامة‌ توصيفي مانند كتابهاي درسي «بودجه بندي» انجام شود و معيارهاي ارزشيابي با توجه به برنامة درسي در طول سال تحصيلي تدوين گردد.

از دو كلاس گل سرخ و گل ياس كه به ترتيب مربوط به خانم نظري و خانم معبودي بود بازديد كوتاهي كردم و پوشه‌هاي كار غني دانش‌آموزان را ديديم. شادابي و نشاط از سر و روي كلاسها، دانش‌آموزان و معلم‌ها مي‌باريد. اعتماد به نفس و حاضر جوابي، كاملاً در بين دانش‌آموزان با پاسخهايي كه به سئوالات من دادند مشهود بود . شعرهاي قشنگي هم خواندند كه ضبط شد.
با اولياء دانش‌آموزان هم از ساعت 11 تا 5/12 جلسه‌اي برگزار شد. برخي از آنها نگران نامعلومي مفهوم «ك» و «ت» بودند و برخي نگران عدم رقابت بين بچه‌ها. تعداد بيشتري از عدم اضطراب بچه‌ها و خودشان در اثر اجراي اين طرح و برخي ديگر از آنها در خصوص پيشرفت محسوسي كه در بچة خود ديدند و بالا رفتن انگيزه و اعتماد به نفس او در اثر نمره ندادن صحبت كردند. صحبت‌ها ضبط شد. گزارشي از فعاليتهاي مدرسه در اجراي طرح ارزشيابي توصيفي به من داده شد كه در زير مي‌خوانيد.

گزارشي از فعاليتهاي طرح ارزشيابي توصيفي در دبستان فرهنگيان رهبري زنجان

1- تهيـّة پوشة كار دانش‌آموزان از قبيل تكاليف، كاردستي، كار عملي مربوط به نقاشي – رياضي و … نگهداري مي‌شود.
2- پُر كردن چك ليست ارزشيابي دو ماهه سوم و توزيع آن بين اولياء دانش‌آموزان.
3- تهيـّة پرسش‌نامه بين اولياء جهت گردآوري اطلاعات مشاهده شده به طور كامل.
4- دفتر ثبت گزارشي دانش‌آموزان كه وضعيـّت درسي و رفتاري در آن ذكر شده است.
5- طرح چك ليست ارزشيابي توصيفي به صورت كاغذ A4 فعاليتهاي دانش‌آموزان ثبت شده است.
6- گفتن املاء به صورتهاي مختلف براي بهتر نوشتن و تقويـّت مهارت يادگيري و كمتر كردن اضطراب دانش‌آموزان از جمله: املاء گروهي، حروف، گفتن املاء به پدر و مادر و تقويـّت اعتماد به نفس دانش‌آموزان، خواندن متن و گفتن املاء و نوشتن متن املاء در پاي تابلو و بعد از پاك كردن گفتن دوبارة املاء و روش‌هاي مختلف ديگر.


نتايج حاصله از ارزشيابي توصيفي در كلاس:

1- تلا ش وفعاليت دانش‌آموزان بيشتر مدّنظر است. توانائي شاگرد بالا مي‌رود.
2- اضطراب امتحان حذف شده و رقابت ايجاد مي‌شود.
3- در پايان امتحانات تهديد معلم و فشار معلم و والدين كمتر مي‌باشد.
4- اضطراب در دانش‌آموزان، معلمان و اولياء كم مي‌شود.
5- نقاط قوّت و ضعف هر دانش‌آموز در چك ليست مشخص مي‌شود.
6- تنش بين كاركنان، مدير و ساير همكاران كاهش مي‌يابد.
7- تمام مهارتها ارزشيابي مي‌شود.
8- ارزشيابي فقط به محفوظات محدود نمي‌شود.
9- تحلـّفات امتحاني از بين مي‌رود.
10- ميزان رفتارها سنجش مي‌شود.
11- معلم مي‌داند چقدر موفـّق بوده و براي رفع مشكل چاره‌جوئي مي‌كند، در دانش‌آموزان انگيزة بيشتري ايجاد مي‌كند و دانش‌آموزان را مجبور به فعـّاليـّت مي‌كند.

محدوديـّت‌ها و معايب‌:

1- ممكن است ارزشيابي كيفي را معلمان جدّي نگيرند.
2- احتمال است هر معلم به شيوة خود رفتارها را تعريف و كارنامه را پُر نمايد.
3- حجم كار معلم با توجه به برنامة كلاسي باعث شده فرصت كامل نمودن دستورالعمل را به هيچ‌وجه نداشته باشند و مجبور هستند در وقت غير كلاسي يعني خارج از مدرسه اينكار انجام بگيرد و كار هر دانش‌آموز حدّاقل 2 الي 3 ساعت وقت مي‌گيرد.
4- با توجـّه به ميزان حجم كتاب نمي‌توان به اهداف اصلي اين طرح دست يافت.
5- كمبود نيروي انساني به عنوان يك علـت اساسي موجب نارسائي در زمينة كنترل ارزشيابي بوده است.
6- نحوه سنجش نمرات مستمر به اطلاع همة‌ آموزگاران نرسيده يعني همه آموزشهاي خاص را نديده‌اند.
7- با توجه به ميزان حجم كتاب، نمي‌توان به اهداف اصلي دست يافت.
8- در صورتيكه ملاكهاي عالي، خوب و … درست تعريف نشود و مشخص نگردد اينكه داشتن كدام توانائيها و صلاحيت‌ها موجب كسب آنها مي‌شود براي معلم و دانش‌آموران مشكل‌ساز خواهد بود.
9- حجم كار معلم را با توجـّه به اين كه مي‌بايست چك ليست‌هائي را تهيـّه كند زياد مي‌كند.
10- ممكن است تفسير به رأي شود يعني هر معلم به شيوة خود آنها را تعريف كند.
11- ممكن است ارزشيابي كيفي را معلمان جدي نگيرند.
12- وسيلة‌ سنجش نمرات مستمر به اطلاع همة‌ معلمان نرسيده (يعني همه آموزشهاي كافي نديده‌اند) .

13- كمبود نيروي انساني آزموده به عنوان يك علـّت اساسي نارسائي در زمينة‌ كنترل و ارزشيابي.
14- استمرار، كنترل، ارزشيابي و استمرار و پيگيري هر مسئله در چند مرحلة‌ متوالي و نظام‌دار.
15- پيش‌بيني معيارهاي ارزشيابي، كنترل و نظارت مؤثـّر در جمع‌آوري اطـّلاعات، روش تجزيه و تحليل و نحوة‌ نتيجه‌گيري.

محاسن روش نمرات كيفي:

1- اضطراب را در دانش‌آموزان كم مي‌كند.
2- اضطراب را در اولياء كم مي‌كند.
3- اضطراب را در معلمان كم مي‌كند.
4- تنش بين دانش‌آموزان، اولياء و معلمان را كم مي‌كند.
5- ارزشيابي فقط به محفوظات محدود نمي‌شود.
6- تمام مهارت‌ها، دانستني‌ها و نگرش‌ها ارزشيابي‌ مي‌شود.
7- نقاط ضعف و قُوّت هر دانش‌آموز در چك ليست مشخـّص مي‌گردد.
8- تنش بين معلمان، مدير و معلمان را كاهش مي‌دهد.
9- آموزشها نيز كيفي مي‌شود.
10- در ارزشيابي‌ها معلم مي‌تواند دامنة آموزش خود را براي دانش‌آموزان گسترش دهد.
11- در فرآيند ارزشيابي معلم كيفي نگرش مي‌شود.
12- معلم مي‌داند چقدر موفـّق بوده يا نبوده و براي رفع مشكل خود چاره انديشي مي‌كند.
13- ارزشيابي با هدف‌هاي برنامة آموزشي همخواني پيدا مي‌كند.
14- توانايي‌هاي دانش‌آموزان بالاتر مي‌رود.
15 ارزشيابي مي‌تواند بهترين تصوّر را از آنچه دانش‌آموز فراگرفته ارائه دهد.
16- ارزشيابي بخشي از فرآيند آموزش يادگيري تلقـّي مي‌شود نه نقطة پايان.
17 بر مفاهيم كليدي، مهارت‌هاي علمي و حل مسأله تأكيد مي‌شود نه بر حفظ حقايق و مفاهيم.
18- خود دانش‌آموزان را نيز در ارزشيابي از خود درگير مي‌كند.
19- در دانش‌آموزان انگيزة بيشتري ايجاد مي‌كند.
20- از زمان برگزاري امتحانات پاياني صرفه‌جوئي مي‌شود و مي‌توان به جاي آن تدريس نمود و به اهداف رسيد.
21- ميزان رفتار را مي‌توان به راحتي سنجيد.
22- تخلـّفات امتحاني از بين مي‌رود.

پيشنهادات:

براي اين طرح افراد علاقه‌مند، خوش اخلاق، پُر حوصله و با تجربه انتخاب بشوند تا دانش‌آموزان از عملكردهاي آنها بيشتر استفاده نمايند و لذّت ببرند.
ارزشيابي ارتقائي بايد به صورت پيگير و در تمام سال تحصيلي نفوذ كند و بر تكرار و آزمايش و تعداد هر چه بيشتر بررسي و كنترل بنياد شود. البتـّه با مشكلات كمبود وقت-كثرت شاگردان-تنوّع موادّ درسي-داشتن طرح كرامت نبودن معلم ورزش- نقاشي در مدرسه و حاكميـّت روش سنـّتي كه اصولاً ارزشيابي ارتقائي بر اساس دانش و مهارت يك شبه مي‌باشد.
ارزشيابي آزاد صرفاً بر استنباط آموزگار در صورتي مفيد مي‌باشد كه معلمان مدرسه اولاً از جهت علمي و تربيتي براي تشخيص درست توانا بوده و وجدان كاري داشته باشند، ثانياُ به امانت و صداقت آنها در عدم اعمال نظر خاص بتوان اعتماد داشت.
ابلاغ معيارها و ملاك‌هاي ارزشيابي يكسان به عنوان آيين نامة امتحانات در همة‌ مناطق آموزشي.
پرسشهاي امتحاني نيز از دشواريهاي ارزشيابي ارتقائي است.
استفاده از ميانگين نمره‌هاي امتحاني

بسمه تعالي

هر دو عالم يك فروغ روي اوست

گزارش فعاليتهاي دبستان دخترانه فرهنگيان رهبري ناحيه دو زنجان

مجريان طرح : فرزانه كاظمي پور شهين معبودي و ميلحه نظري



با عرض سلام
احتراما به استحضار مي رساند با توجه به جلسه توجيهي در تهران پس از باز گشت جلسه اي با حضور مجريان طرح تشكيل گرديد كه هدف از اين جلسه برنامه ريزي و هماهنگي بين اعضا طرح براي اجراي هر چه بهتر و دقيق تر طرح بود و طي اين جلسه تصميمات زير اخذ شد:
الف )چك ليستها و كارنامه ها به تعداد دانش اموزان تكثير شودو به صورت يك دفتر نمره صحافي گردد. و بعد از دو ماه كارنامه هاي توصيفي در اختيار دانش آموزان و اوليا مربوطه قرار گيرد.
ب) مقرر گرديد جلسه اي با حضور اوليا محترم دانش آموزان جهت آشنايي بيشتر و همكاري ايشان با آموزشگاه برگزار گردد
ج) تهيه پوشه كار جهت بايگاني فعاليتهاي انفرادي دانش آموزان.
در همين راستا طي ماهها و هفته هاي گذشته چك ليستها توسط مربيان مربوطه تكميل گرديد وبراي درس علوم فرم جديدي تهيه و تكثير گرديد كه در اين فرم سوالا ت بيشتر و وسيعتري مطرح شده است.و نيز دفتري مجزا به ثبت مشاهدات معلمين مربوطه از نحوه فعاليت دانش آموزان اختصاص يافت
جلسه اي جهت تبادل نظر و آگاهي از نحوه پيش برد طرح بين نواحي يك و دو استان زنجان وبا حضوراوليا مدارس مشمول طرح و آقاي قائمي كارشناس ناحيه دو برگزار گرديد انشا الله در سفر آقاي مقني زاده به زنجان ايشان از نزديك با نحوه فعاليت هاي آموزشگاه آشنا خواهند شد
با آرزوي موفقيت براي همه همكاران محترم